نام علمی: سانسوریا تریفاسیاتا

نام رایج: گیاه ماری، زبان مادر شوهر، شاهدانه طناب انداز، شمشیر سنت جورج، گیاه شمشیری

زادگاه: غرب آفریقا

ارتفاع: 1 تا 1 و نیم متر

پهنا: 10 تا 50 سانتی متر

خاک: خاک شنی با زهکشی خوب

نور: نور روشن غیر مستقیم

آب: آبیاری کم، مقاوم به خشکی

سمیت: در صورت خوردن کمی سمی برای گربه ها و سگ ها

معرفی سانسوریا

سانسوریا ها تقریبا 60 گونه مختلف دارند. رایج ترین و شناخته شده ترین گونه سانسوریا، سانسوریا تریفاسیاتا است، و معمولا با نام سانسوریای خالی از آن یاد می شود، چرا که رایج ترین و شناخته شده ترین گونه است.

سانسوریا به خاطر برگ های بلند و لبه تیز خود، با چندین نام رایج دیگر نیز شناخته می شود، مانند زبان مادر شوهر و شمشیر سنت جورج. به خاطر فیبر مفیدی که این گیاه تولید می کند، شاهدانه طناب انداز و افعی نیز از دیگر اسامی متداول است.

سانسوریا بالغ می تواند تا ارتفاع یک و نیم متر رشد کند. سانسوریاها با غلاف های محکمی از برگ های بلند و شمشیری شکل ایستاده، بلند و شاهانه به نظر می آیند. این برگ های مستحکم در واقع به صورت عمودی از ریزوم ها رشد می کنند، که ساقه های زیرزمینی هستند که هنگام در آوردن ریشه از کف و جوانه زنی از بالا به صورت افقی رشد می کنند.

سانسوریاها می توانند در اقلیم گرم و خشک زادگاه خود، با ذخیره کردن آب در برگ هایشان، زنده بمانند. مانند بسیاری دیگر از ساکولنت ها و کاکتوس ها، سانسوریا نیز روشی منحصر به فرد در فتوسنتز دارد که با باز کردن منافذ خود در شب برای جذب کربن دی اکسید و دفع اکسیژن و انباشتن کربن دی اکسید برای استفاده در روز بعد، به آن ها اجازه می دهد از اتلاف آب جلوگیری کنند.

سانسوریا ها به شدت نسبت به نادیده گرفته شدن مقاوم هستند. همان خصوصیتی که به آن ها سرسختی زنده ماندن در شرایط بسیار سخت را می دهد، آن ها را به گیاهانی با نیاز به مراقبت کم وآسان برای گلدان های خانگی تبدیل کرده است که در شرایط مختلف رشد می کند.

انتخاب یک سانسوریا

هنگام خرید سانسوریا، دنبال گیاه سالمی که به نظر می رسد  به خوبی از آن مراقبت شده است و نشانه های رشد جدید را دارد بگردید. یک سانسوریا سالم، پرپشت، محکم و پرطراوت با برگ هایی صاف و سفت است.

از گیاهانی که برگ های زرد یا آن هایی که نوکشان پیچ خورده است و همچنین گیاهانی که برگ های افتاده با لکه های زبر یا رنگ پریده دارند صرف نظر کنید. و همیشه برگ های همه گیاهانی که قصد خرید آن ها را دارید بررسی کنید که حشره ای روی آن ها نباشد.

هرگز از گیاهی که گلدان خود را پر و شلوغ کرده است صرف نظر نکنید، چرا که سیستم ریشه آن ها ترجیح می دهد که شلوغ باشد. فقط مطمئن شوید که گلدان آن سوراخ زهکشی خوبی داشته باشد.

خاک سانسوریا

به دلیل اینکه سانسوریاها به شرایط خشک عادت دارند، به خاکی که هوادهی و زهکشی عالی دارد نیاز دارند. بهترین بستر گلدان برای سانسوریا شامل موادی مانند پرلیت، ورمی کولیت، پیت ماس، خاک باغچه، کوکوپیت، پومیس یا لیکا و پوکه است- و همیشه مخلوط کردن مقداری شن درشت خوب جواب می دهد.

سانسوریا را کجای خانه قرار دهیم

در حالی که سانسوریا به سازگار بودن معروف است و به خصوص برای تحمل نور کم شناخته شده است، می توانید با قرار دادن آن در مکانی با نور غیر مستقیم یا فیلتر شده به آن عشق بورزید.

برای داشتن رنگ های با طراوت و رشد سالم، سانسوریا خود را نزدیک پنجره شمالی یا یک پنجره روشن با پرده ضخیم یا کمی دورتر از منبع نور خورشید قرار دهید.

اگر تابش نور خیلی شدید باشد، لبه برگ های سانسوریا شما خشک و زرد می شود. و با اینکه گیاه شما در مکانی با نور کم زنده می ماند، نور بسیار کم مانع رشد گیاه و کم رنگ شدن برگ ها می شود و گیاهتان باریک و ضعیف می شود چرا که خود را به سمت نور می کشد.

محدوده دمایی برای سانسوریا

دامنه دما برای سانسوریا 10 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد. اگر سانسوریا خود را در داخل خانه نگه می دارید، دما خیلی مسئله نگران کننده ای نیست، با این حال باید از وزش باد سرد محافظت شوند.

این گیاهان در فضای بیرونی در آب و هوای معتدل و گرمسیری پرورش داده می شوند. فقط در نظر داشته باشید که آن ها وقتی در گلدان کاشته می شوند بهتر رشد می کنند تا وقتی در زمین کاشته می شوند.

آبیاری سانسوریا

وقتی نوبت به آبیاری سانسوریا می شود، باید بگوییم هر چه کمتر بهتر.

با اینکه ممکن است از آب زیاد ایرادی نگیرد، اما وقتی محیط رشد آن ها خیلی مرطوب باشد به سرعت می پوسد. در این موقعیت اتفاقی که می افتد این است که ریشه ها در تلاشی نا امیدانه برای گرفتن اکسیژنی که توسط آب در محیط رشد جا به جا شده است، آب را بیشتر و بیشتر جذب می کنند.

این باعث می شود سلول های ذخیره آب گیاه بیش از حد پر شوند، که باعث آسیب جبران ناپذیری به ساختار سلولی و نهایتا منجر به پوسیدگی برگ ها و ریشه ها می شود.

یک روش خوب برای تعیین اینکه هرچند وقت یکبار به سانسوریا خود آب دهید این است که به راحتی اجازه دهید خاک قبل از آبیاری مجدد، کاملا خشک شود. مانند بیشتر گیاهان، سانسوریاها در تابستان، که رشد فعال گیاه شروع می شود، به آبیاری بیشتری نیاز دارند، بنابراین در این دوره از سال باید به محض خشک شدن خاک به گیاه خود آب دهید. فواصل آبیاری به شرایطی مانند مقدار نور، دما و رطوبت محیط گیاه بستگی دارد.

در طول زمستان، وقتی گیاه در حال استراحت است، گیاه شما باید برای دوره های طولانی تری خشک بماند. اگر نوک برگ ها شروع به زرد شدن کرد یا فر خورد نشان دهنده این است که به گیاه کم آب می دهید.

برای آبیاری سانسوریا خود، از یک آبپاش با سوراخ باریک استفاده کنید تا آب را مستقیما به ریشه ها برساند و مانع از خیس شدن برگ ها شود، چرا که باعث پوسیدگی آن ها خواهد شد – به خصوص اگر در هوای سرد یا ابری اجازه داشته باشد روی برگ ها بماند.

به اندازه کافی آبیاری کنید تا خاک گلدان خیس شود و سپس اجازه دهید گلدان آب را تخلیه کند. مطمئن شوید که زیر گلدانی را بعد از زهکشی خالی کنید و هرگز اجازه ندهید آب راکد، بیشتر از 5 دقیقه در زیر گلدانی بماند.

پیدا کردن گلدانی با زهکشی واقعا خوب که زیبا هم باشد و به دکور خانه هایمان بیاید می تواند سخت باشد. به همین دلیل، من همیشه بهترین نوع گلدان را برای گیاه خود انتخاب می کنم و بعد آن را در یک گلدان تزئینی کمی بزرگ تر قرار می دهم. این به من آزادی کامل را می دهد که گلدان واقعا زیبایی داشته باشم، و در عین حال بهترین مراقبت را برای گیاهانم فراهم کنم.

کود دادن به سانسوریا

از آنجایی که سانسوریاها رشد آهسته ای دارند، به غذای سبک احتیاج دارند، پس خیلی به کود نیاز ندارند.

با شروع فصل بهار، هر 3 هفته یک بار با کودی خوب با نیتروژن پایین، با نصف دوز نرمال، یا هر 4 هفته یکبار با کود معمولی ساکولنت ها کود دهید.

در طول ماه های زمستان، که متابولیسم آن ها بسیار افت می کند، اصلا نیازی نیست به سانسوریا خود کود دهید.

آفات و بیماری های سانسوریا

آفات اصلی که باید مراقب آن ها باشید کنه های عنکبوتی و میلی باگ ها هستند که هر دو از برگ گیاهان تغذیه می کنند و لکه های زبر یا زخم های کوچک برجای می گذارند. تا وقتی که ابتلا به آلودگی را زود تشخیص دهید می توانید کنه های عنکبوتی را با یک پارچه خیس و میلی باگ ها را با الکل از بین ببرید. ولی اگر فرصت تکثیر پیدا کنند، ممکن است نتوانید گیاه خود را نجات دهید.

بیماری های سانسوریا معمولا نتیجه پوسیدگی ناشی از آبیاری خیلی زیاد است. برگ های نرم و آبدار یا افتاده نشانه های آبیاری  بیش از اندازه هستند. در این مواقع هم اگر مشکل را زود تشخیص دهید می توانید گیاه را نجات دهید. برگ های آسیب دیده را به محض اینکه متوجه آن ها شدید، با قیچی های باغبانی تمیز جدا کنید و اگر محیط رشد گیاه خیس است، تعویض خاک گیاه را با محیط تازه و با زهکشی بالا در نظر بگیرید. فقط حتما باید همه ریشه های پوسیده را جدا کنید.

گزینه دیگر قلمه گرفتن از بخش های سالم گیاه برای تکثیر گیاه جدید است. و البته قبل از هر چیز، باید حتما اجازه دهید سانسوریا بین آبیاری ها خشک شوند.

مشکل دیگر مربوط به آبیاری که باید مراقب باشید لکه های پوسیدگی هستند که نشان دهنده پوسیدگی ناشی از ماندن آب روی برگ ها است. برای از بین بردن چنین لکه هایی، برگ را از ته ببرید و کاملا جدا کنید.

مراقبت از برگ های سانسوریا

برای سالم و قوی نگه داشتن برگ های سانسوریا، هر گونه گرد و غبار را با یک پارچه نرم و کمی مرطوب پاک کنید. از محصولات تجاری استفاده نکنید، چرا که می توانند به پوشش برگ آسیب بزنند.

به جای بریدن برگ های سانسوریا برای جدا کردن منطقه آسیب دیده، باید همیشه کل برگ را با یک برش از ته جدا کنید، چون یک برگ بریده شده از ناحیه برش رشد نمی کند.

تکثیر سانسوریا

تکثیر سانسوریاها چه از طریق قلمه برگ چه از طریق تقسیم ریشه کار آسانی است.

می توانید برگ ها را خرد کرده و 24 ساعت اجازه دهید تا پینه ببندند، سپس در خاک تازه بکارید. فقط باید به قسمت بالایی و پایینی برگ دقت کنید چون اگر قلمه ها برعکس کاشته شوند نمی گیرند.

برای تکثیر به روش تقسیم ریشه، به راحتی گیاه را از گلدان جدا کنید و ریزوم ها را با یک قیچی تیز یا اره دستی به قسمت هایی تقسیم کنید، باید حداقل یک برگ سالم در هر قسمت وجود داشته باشد و سپس هر قسمت را بکارید. این روش نه تنها سریع تر است، بلکه باعث حفظ گوناگونی برگ ها می شود.

سوالات رایج سانسوریا

خب، حالا که همه مولفه های مهم مراقبت صحیح از سانسوریا را پوشش دادیم، برخی از سوالات رایج در مورد این گیاهان زیبای آفریقایی را مرور می کنیم.

آیا سانسوریا برای حیوانات خانگی سمی است؟

سانسوریا کمی سمی تلقی می شود که باعث ایجاد تورم و بی حسی زبان و گلو در دوزهای پایین می شود، ولی دوزهای بالا ممکن است باعث استفراغ، حالت تهوع یا اسهال شود.

سانسوریا گل می دهد؟

سانسوریا بالغ گاهی گل های کوچک، معطر، سفید مایل به سبز یا زرد کرمی روی یک ساقه بلند می دهند؛ اما معمولا فقط وقتی گیاه تحت تنش قرار می گیرد – معمولا چون ریشه هایش بسته می شود.

چه وقت باید گلدان سانسوریا را عوض کنم؟

سانسوریا به ندرت به تعویض گلدان نیاز دارد، چون ریشه هایش ترجیح می دهد که گلدان را پر کند. در حقیقت، بسیاری از پرورش دهندگان سانسوریا فقط وقتی ریشه عینا از گلدان بیرون می زند، که زمانی است که سیستم ریشه گلدان را می شکند، گلدان را تعویض می کنند. تعویض گلدان اگر برگ های گیاه سنگین شود و گلدان بیفتد نیز ممکن است ضروری باشد. در هر یک از این موارد، باید از یک گلدان جدید که بیشتر از چند اینچ از گلدان قبلی بزرگ تر نباشد استفاده کنید.

دلیل دیگری که سانسوریا ممکن است به تعویض گلدان نیاز پیدا کند وقتی است که در اثر آبیاری بیش از اندازه ریشه پوسیده باشد، همانطور که قبلا گفتیم.

سانسوریا چقدر زنده می ماند؟

در حالی که میانگین طول عمر سانسوریا 5 تا 10 سال است، اما گفته می شود 20 تا 25 سال زنده می مانند. بنابراین، دادن استرس به آن ها به جای آنچه که به آن نیاز دارند و بی توجهی و غفلت از آن ها در طول زمانی که خانه شما را زیبا می کنند، تفاوت ایجاد می کند.

واریته های محبوب سانسوریا کدام هستند؟

سانسوریا تریفاسیاتا رایج ترین گونه سانسوریا است، به ویژه رقم لورنتی با برگ های ابلغ مشخص آن که لبه های زرد رنگ دارند.

هانی و هانی طلایی نیز از ارقام محبوب سانسوریا تریفاسیاتا هستند. آن ها به دلیل روزت های لانه ای شکل آن که از برگ های کوچک تر تشکیل می شوند، به سانسوریا لانه پرنده مشهور هستند. این گیاهان بیشتر از 30 سانتی متر رشد نمی کنند.

علاوه بر این، چندین گونه دیگر از سانسوریا وجود دارد که به عنوان گیاه آپارتمانی در دسترس هستند، مانند سانسوریا سیلندریکا یا گیاه مار سیلندریکا. همانطور که از اسم آن مشخص است، برگ های سبز خاکستری این گیاه بیشتر به شکل لوله ای هستند تا مسطح. آن ها به دلیل شکل لوله ای برگ هایشان، جذاب هستند.